Gerçek bir yapay zekadan bahsedecek olursak, insanı geride bırakacak onun yerine geçebilecek bir şeyden bahsetmek gerekir!

Günlük hayatınızda kendinizi düşünün, bir çok insan ile iletişime geçiyorsunuz ve bu iletişimin ne kadarını söz ile veya yazı ile geçekleştiriyorsunuz. En basit iletişimde bile sözü ve yazıyı destekleyecek yığınla araç veya yöntem kullanıyorsunuz. İşeret eder gösterirsiniz mesela!  Vücut dilinizi kullanır, mimikleriniz ile belli edersiniz düşüncelerinizi.  Duyar, konuşur, koklar ve hatta dokunursunuz. Hayalimizdeki yapay zekadanda bunu bekliyor böyle olmasını umuyoruz. Tam da bu noktada yavaştan buraya doğru ilerliyor ve hatta geliyoruz gibi.

Open AI ve Q-Start projesi geçtiğimiz günlerde gündeme gelmişti. OpenAI dan yanlışla sızdırılan ve CEO su SAM ALTMAN'ın kovulmasına neden olan "tehlikeli ve çok riskli" proje olarak nitelendirilen projedir Q-Start projesi. Bu projeyi gören en başka OpenAI'ın asıl beyinlerinden olan ILYA SUTSKEVER olmak üzere çalışanlar ve araştırmacılar proje için henüz hazır olmadığımızı ve riskli görüp projenin durdurulması gerektiğini belirtip SAM ALTMAN'ın kovulmasını sağlamışlardı.

İşte tüm bunlara neden olan projenin farklı bir versiyonu "durdurun, henüz erken" denilen projenin benzer belkide daha üstün bir versiyonu bugün karşımızda Google GEMINI.

Bunu bir çok anlamda bir çağın başlangıcı olarak düşünebiliriz. GEMINI nereden geldi ve nereye gidecek? İşte cevapları:

Google'ın bu yapay zeka hamlesi çok önemli. OpenAI yazılım ve yapay zeka piyasasına çok iyi bir giriş yaptı. Google, Apple, Microsoft, Amazon, Facebook gibi büyük şirketlerin arasına girmiş durumda. Belkide bazılarını geride bırakacak durumdan. Ancak bu tür çalışmalarda deneyim, bilgi birikimi ve geçmiş çok önemlidir. Google zaten var olan hakimiyetini 2014 yılında DeepMind'ı satın alarak en tepeye oturtmuştu. Hiç vakit kaybetmeden çalışmaya başlayan DeepMind da çok kısa bir zamanda inanılmaz işler yapmıştı. Bunlardan en önemlisi ise ALPHAGO denen bir oyun algoritmasıydı. 2015 yılında çıkarttıkları bu bir tür derin öğrenme algoritması kullandığı sinir ağı ve geliştirdiği yaklaşım ile 5 maçta dünyanın en iyi GO oyuncusu Lee Sedol'u yenmeyi başardı. Hemen 2 nci oyunda yapmış olduğu ünlü hamlesi aslında bir çok şeyin habercisi ve bir çok gelişmenin öncüsü olmuştu bile. 

Asıl devrimsel olan bu algoritmanın çalışma mantığıydı. AlphaGO ve daha sonra AlphaZero kendi kendine öğrenen bir algoritmaydı. Pekiştirmeli öğrenme yöntemiyle yani doğru hamlede kendini ödüllendirerek yanlış hamlede cezalandırarak öğrenmeyi sağlayan bir makina öğrenmesi yaklaşımı kullaranak öğrenen ve çok kısa sürede kendi kendine milyonlarca oyun oynayarak herhangi bir oyunda insanı geride bırakabilecek bir sistemdi bu algoritma. Bu sayade GO, satranç ve sonrasında video oyunlarında insanı tamamen geride bırakmayı başarmıştı. Daha da önemlisi bu yazılım önceden bir insan tarafından programlanmıyordu! Biz insanlar gibi tecrube ederek öğreniyordu. İşte bu yıllar sonra yazılacak tarih kitaplarında bir çağın başlangıcı olarak görülecek bir gelişmedir.   

Bu GO ve diğer oyun gelişmelerinden sonra sahneye OpenAI ile Large Language Model (LLM) yani büyük dil modeli denen bir yaklaşımı kullanarak devasa miktarda veriyi analiz eden ve en sonunda insan dilini anlayıp insanı şaşırtıcı derecede taklit edebilen chatGPT çıktı sahneye. Aynı bizim gibiydi. Aynı bizim gibi konuşabiliyor ve aynı bizim gibi yazabiliyordu. Şiir, makale yazıp DALL-E ile resim yapabiliyordu. Bu özelliklerini görünce hepimiz yapay zeka işte budur dedik. Ama öyle değilmiş!

ChatGPT özellikle GPT4 inanılmaz başarılı bir model olsada bir yapay zeka olmaktan uzakmış aslında. İyi bir taklitçiden öteye geçemeyecek bir yazılımmış. Çok basit ilişkileri bile kuramayan sık sık yanlış cevap veren ve alakasız bağlantılar kurmaya çalışan bir yazılım olduğunu kullandıkça anladık. Ancak belirli görevlerde halen başarılı olduğu kaçınılmaz bir gerçek. 

Yapay Zeka devrimi için başka bir oluşuma ihtiyaç vardı. AlphaGO'nun düşünce sistemine matematiksel, analitik düşünebilen bir yazılım. Daha önce hiç düşünülmemiş birşeyi düşünebilecek, daha önce hiç sorulmamış bir soruyu sorup hiç verilmemiş bir cevabı verebilecek bir makine. İnsan faktörünün dışında düşünebilen bir algoritma.

İşte Google Gemini ile bunun tohumlarını atmış durumda.  Çünkü Gemini Google CEO'su  Sundar Pichai "GEMINI'ı AlphaGo gibi sistemlerin gücü ve genetiği ile büyük dil modellerinin bir kombinasyonu gibi düşünebilirsiniz."  diyebiliriz. GEMINI tanıtım videosundada görüldüğü gibi herhangi bir komut verilmeden kendisi gördünü anlayabiliyor, yorumlayabiliyor ve bundan bir sonuç ortaya çıkarabiliyor. Özellikle matematiksel problemlerin çözümünde ve hatta bilimsel makalelerin arasından sizin ihtiyacınız olan detayları bulup size getirebilen bir sistem. İsterseniz çözdüğünüz soruları gösterip hangi soruların doğru hangilerinin yanlış olduğunu ve neden yanlış olduğunu neden doğru olduğunu sorabilirsiniz ve size mantık yürüterek cevap verebilir.

İnsan gibi düşünüp konuyu parçalara bölüp, yaratıcı cevaplar verebilen, görebilen, duyabilen, gördüğünü anlayabilen, yorumlayabilen bir sistem GEMINI. Gördüklerinden, duyduklarından öğrenen, neyin yanlış neyin doğru olduğunu kendince tartabilen, bunun için kendi içinde bir geri bildirim mekanizması bulunan bir yazılım. Bunun içinde pekiştirmeli öğrenmeye ek olarak insanın karar verme sürecini çok andıran Tree Search adı verilen bir yöntem kullanıyor. Elindeki verilere bu yöntem ile yaklaşan bir yapay zeka algoritması karar vermeden önce bir çok olasılığı farklı alternatifleri ve rotaları değerlendirerek en doğru sonucu kendisi bulabiliyor. Tam olarak analitik düşünmeden bahsediyoruz. 

Bunun en çarpıcı örneği yine AlphaGo da ortaya çıkmıştı. Algoritmanın analiz edebildiği ve uygulayabileceği hamle sayısı evrendeki atom sayısından daha fazlaydı!  

GEMINI, ChatGPT vb. araç olarak kullanıyoruz ve kullanacağız. Ancak bu gelişmeler ile bizleri bekleyen olasılıkları görmek, bunları konuşmak ve buna hazır olmak çok önemli. 

GEMINI'ın en önemli özelliği hem yazı, hem video, hem görsel, hemde ses gibi modelleri ayrı ayrı işlemektense bu şekilde farklı tüm verileri aynı şekilde anlayabilirek yorumlayabilecek durumda  hem video gösterebilecek, hem konuşabilecek hemde yazabileceksiniz. Gelecekte ise buna dokunmanın da entegre edilmesi kaçınılmaz bir gerçek. 

GEMINI ilk etapta Nano, Pro ve Ultra şeklinde üç farklı model olarak çıkacak.

• Nano daha çok internet bağlantısına ihtiyaç duymadan mobil cihazlarda kullanabileceğimiz daha kompakt bir model olacak.
• Pro daha zorlu uygulamalar için geliştirildi. 
• Ultra versiyonu GEMINI ailesinin asıl bombası olacak ve bu yazıda bahsettiklerimizi ultra da görebileceğiz.

13 Aralık 2023 itibari ile kurumlar ve geliştiriciler bu özelliklerin bazılarına ulaşabilecek. Özellikle ultra 2024 başında devreye alınacak gibi duruyor. İlerlleyen zamanda Ultra ile arama motoru Google entegre olduğunda yepyeni bir arama deneyimi bizleri bekliyor olacak. 

Buradaki en önemli ayrıntı Google bu hamlesinin erkene alınmış olması nedenmi OpenAI'ın Q-Star ı buna etken olmuş olabilir. Q-Star da en GEMINI kadar gelişmiş bir sistem olması ön görülüyor. Microsoft, Google OpenAI derken dünya bir güç savaşının içinde ve geleceğinin nasıl olacağını bekliyor. Bunun etkileri ve yansımaları beklenilenden çok daha fazla olacak ve belkide yeni dünya düzeni bu gelişmeler ışığında şekillenecek. Yakında bir zamanda bazı dengeler değişecek ve bizler buna ne kadar hazır olacağız? Ne yapmalıyız peki, fikir kardeşliği yaparak, güçlerimizi birleştirerek bu yeni düzene hazırlanmak durumundayız. 

• Google GEMINI
• OpenAI
• ChatGPT